Öncelikle veri tabanı yönetim sistemi nedir onu açıklayalım. Veri Tabanı Yönetim Sistemi (VTYS),
veri tabanlarının kurulmasında, tanımlanmasında ve işletilmesinde kullanılan yazılımların genel adıdır.
İlişkisel veri tabanı yönetim sistemine (Relational Database Management System kısaca RDBMS) gelirsek; veri tabanımızı oluştururken aradaki ilişkiyi belirlememiz gerekir ve bunun için RDBMS kullanırız.
RDBMS; verilerin tablolarda satır ve sütunlar hâlinde tutulduğu ve yüksek bir veri tutarlılığına sahip veri depolama sistemidir. RDBMS ile veri tabanı içindeki nesnelerin birbiri ile olan ilişkilerini programlanabilir biçimde düzenleyerek saklar. Birbirleriyle ilişkisi demişken tıpkı OOP mantığında olduğu gibi eğer ilişkisi olan tablolardan birinde değişiklik yaparsak diğer tablonun da etkilenmesini RDBMS ile sağlayabiliriz. İlişkileri olan tablolar arasındaki veriler, çeşitli anahtarlar vasıtası ile birbirlerine bağlanırlar. İlgili tablolarda, sütunlar arasında bir anahtar sütun yer alır. Bu anahtar sütun aracılığı ile birden çok tablo verileri birbiriyle bağlantı sağlayabilir ve herhangi bir sorgulamada birlikte görüntülenebilir. Bu tür veri tabanları arasında PostgreSQL, MySQL, Oracle, dBase, Informix, Ingres, başta gelmektedir.
RDBMS'nin genel faydaları şunladır;
• Verilerin doğru ve etkin biçimde saklanmasını sağlar.
• İlişkisel bütünlük kuralı (database integrity) sağlanır.
• Değişiklik kayıtları sayesinde, sistem çöktüğünde verileri kurtarmayı sağlar.
İlişkisel veri tabanlarında 3 tip ilişki vardır:
İkincil Anahtar (Foreign Key): Bir tabloda benzersiz kayıt oluşturmayı sağlayan sütunun diğer tabloda bir sütun olarak bulunmasına denir.
1- Bire Bir İlişki: İki tablo arasındaki ilişkiyi sağlayacak olan ortak alanların ikisi de birincil anahtar (primary key) ise birebir ilişki olur. Örneğin vatandaşlar ile T.C kimlik numaralarının olduğu bir veri tabanı gibi.
2- Bire Çok İlişki: İki tablo arasındaki ilişkiyi sağlayacak olan ortak alanlardan birisi birincil anahtar (primary key) diğeri yabancı anahtar (foreign key) ise bire çok ilişki olur.
Örneğin kişiler ve mal varlıklarının tutulduğu sistem veya bir öğrenci ve aldığı derslerin tutulduğu sistem.
3- Çoka Çok İlişki: İki tablo arasındaki ilişkinin bunların dışında ayrı bir tabloda tutulması ile oluşturulan ilişkidir. Bu ilişki tipi veri tabanında karmaşıklığa yol açar. Bu yüzden bunu önlemek için ilişkili olan iki tablo arasına bir tablo daha koyarak bire çok ilişki oluşturulup karmaşıklık önlenir.
Örneğin bir yazarın birden çok kitabı olması, bir kitabın birden fazla yazarı olması gibi.
İlişkisel veri tabanlarında 3 tip ilişki vardır:
- Bire Bir
- Bire Çok
- Çoka Çok
İkincil Anahtar (Foreign Key): Bir tabloda benzersiz kayıt oluşturmayı sağlayan sütunun diğer tabloda bir sütun olarak bulunmasına denir.
1- Bire Bir İlişki: İki tablo arasındaki ilişkiyi sağlayacak olan ortak alanların ikisi de birincil anahtar (primary key) ise birebir ilişki olur. Örneğin vatandaşlar ile T.C kimlik numaralarının olduğu bir veri tabanı gibi.
2- Bire Çok İlişki: İki tablo arasındaki ilişkiyi sağlayacak olan ortak alanlardan birisi birincil anahtar (primary key) diğeri yabancı anahtar (foreign key) ise bire çok ilişki olur.
Örneğin kişiler ve mal varlıklarının tutulduğu sistem veya bir öğrenci ve aldığı derslerin tutulduğu sistem.
3- Çoka Çok İlişki: İki tablo arasındaki ilişkinin bunların dışında ayrı bir tabloda tutulması ile oluşturulan ilişkidir. Bu ilişki tipi veri tabanında karmaşıklığa yol açar. Bu yüzden bunu önlemek için ilişkili olan iki tablo arasına bir tablo daha koyarak bire çok ilişki oluşturulup karmaşıklık önlenir.
Örneğin bir yazarın birden çok kitabı olması, bir kitabın birden fazla yazarı olması gibi.
